เคยสงสัยกันไหมว่า ทำไมบางคนถึงเรียกชื่อเหมืองแร่ทองคำอัคราว่า ‘เหมืองแร่ทองคำชาตรี (Chatree Gold Mine)’ ? เป็นเพราะเจ้าของชื่อชาตรี หรือเพราะอะไร วันนี้… เราขอพาทุกท่านไปค้นหาคำตอบที่มาของชื่อเหมืองทองและสัมผัสเรื่องราวแห่งความภาคภูมิใจกับนักธรณีวิทยาไทยคนเก่งที่น่ายกย่อง “คุณชาตรี ชัยชนะพูลผล” ผู้ร่วมบุกเบิกค้นพบสายแร่ทองคำคุณภาพในประเทศไทย จนนำไปสู่การกำเนิด “เหมืองแร่ทองคำชาตรี” และก้าวสู่การเป็นเหมืองแร่ทองคำคุณภาพระดับโลกในนาม “เหมืองแร่ทองคำอัครา” ณ ปัจจุบัน
จุดเริ่มต้นเหมืองแร่ทองคำอัครา กับชายที่ชื่อ ‘ชาตรี’
ประกายแห่งความภูมิใจจากความสามารถของคนไทย… เราต่างก็ทราบดีว่าประเทศไทยเรานั้นมีทรัพยากรล้ำค่าอยู่มากมาย เพราะดินแดนแถบนี้ในอดีตผู้คนต่างรู้จักกันในนาม “สุวรรณภูมิ” หรือ “ดินแดนแห่งทองคำ” ซึ่งหากไม่ใช่ผู้ที่มีความมุ่งมั่น มีความเชี่ยวชาญด้านการสำรวจและศึกษาโครงสร้างชั้นหินของโลกเฉกเช่นคุณชาตรี ชัยชนะพูลผล นักธรณีไทยผู้เก่งกาจคนนี้ เราอาจจะยังไม่ได้พบเจอขุมทรัพย์อันล้ำค่านี้ที่ซ่อนตัวอยู่ในพื้นแผ่นดินไทยจนนำมาสู่การขับเคลื่อนประเทศก็เป็นได้
คุณชาตรี เป็นอีกหนึ่งในคนไทยยอดเก่งและเป็นบุคคลสำคัญของอัครา เพราะเป็นผู้ร่วมบุกเบิกการสำรวจและพัฒนาเหมืองแร่ทองคำคุณภาพในประเทศไทย โดยมีส่วนสำคัญในการค้นพบแหล่งสายแร่ทองคำของเหมืองแร่ทองคำชาตรีเป็นคนแรกและพัฒนาเหมืองแร่ทองคำชาตรี จนกลายเป็นเหมืองแร่ทองคำระดับโลกของไทยที่ใหญ่ที่สุดในประเทศ ด้วยความเชี่ยวชาญ มากประสบการณ์ในการมองลักษณะของชั้นหินและองค์ประกอบสภาพแวดล้อมของสายแร่ทองคำคุณภาพได้แม่นยำและเปี่ยมไปด้วยความมุ่งมั่น แต่เป็นที่น่าเสียดายที่คุณชาตรีได้เสียชีวิตจากอุบัติเหตุทางรถยนต์เมื่อ พ.ศ. 2535
คุณชาตรี ยืนแถวหลังคนที่ 2 นับจากซ้ายมือ
คุณชาตรี ชัยชนะพูลผล นักธรณีวิทยาชาวไทยผู้มากความสามารถและได้รับการยกย่องว่าเป็นหนึ่งในผู้เชี่ยวชาญด้านการสำรวจแร่ทองคำ แต่เดิมมีภูมิลำเนาอยู่ที่จังหวัดเชียงใหม่ สำเร็จการศึกษาปริญญาตรี สาขาวิทยาศาสตร์ธรณีวิทยาจากมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ด้วยความรักในวิชาชีพธรณีวิทยาจึงได้เริ่มต้นเส้นทางอาชีพที่บริษัทเอกชนชื่อ บริษัท ไทยโกลด์ฟิวด์ จำกัด ก่อนจะเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งกับครอบครัวอัครา ไมนิ่ง จำกัด (ชื่อเดิมของบริษัท อัครา รีซอร์สเซส จำกัด (มหาชน)) และด้วยวิสัยทัศน์กว้างไกล ร่วมกับความมุ่งมั่นในการค้นหาทรัพยากรธรรมชาติเพื่อพัฒนาประเทศไทยของเรา คุณชาตรีได้อุทิศตนในการสำรวจแร่ธาตุต่าง ๆ ทั่วประเทศไทย และในที่สุดความพยายามก็สัมฤทธิ์ผล
จากคำบอกเล่าของคุณจำรัส แสงศรีจันทร์ ผู้จัดการทั่วไปฝ่ายสำรวจ กล่าวถึงคุณชาตรีว่าในตอนนั้นเป็นหนึ่งในเพื่อนร่วมงานที่ร่วมกันทำการค้นหาสายแร่ทองคำในประเทศไทย
“ในช่วงใหม่ ๆ ตระเวนทั่วประเทศไทย ไปดูแหล่งต่าง ๆ ว่ามีที่ไหนน่าสนใจบ้าง
ถ้าที่ไหนน่าสนใจก็จะกลับไปติดตามผลการสำรวจอีกครั้ง
โดยขั้นตอนจะมีการสำรวจทางธรณีวิทยาและธรณีเคมี
ซึ่งมีผม คุณชาตรีและคุณสุรพล คอยจัดทำเป็นแผนที่บันทึกข้อมูลทางธรณีวิทยา
ว่าบริเวณนั้นคือหินอะไร พบแร่อะไรบ้าง
และด้วยความโชคดีวันที่ 26 มีนาคม 2533 เราได้ค้นพบเกล็ดแร่ทองคำเล็ก ๆ
ที่อยู่ในสายแร่ควอตซ์จากการขุดร่องสำรวจ จำนวน 13 แนวบริเวณเขาหม้อ
ซึ่งปัจจุบันนี้ได้กลายเป็นบ่อเหมืองที่เรียกกันว่า “บ่อ A” ของเหมืองแร่ทองคำชาตรี”
จากการค้นพบสายแร่ทองคำคุณภาพ บริเวณรอยต่อระหว่างจังหวัดพิจิตรและเพชรบูรณ์ในครั้งนั้น เพื่อให้เกียรติแด่คุณชาตรีทางบริษัทอัคราจึงตั้งชื่อเหมืองว่า “เหมืองแร่ทองคำชาตรี” เหมืองแร่ทองคำแห่งแรกของบริษัท อัครา รีซอร์สเซส จำกัด (มหาชน)
และแม้ในตอนนั้นคุณชาตรีและทุกคนจะค้นพบสายแร่ทองคำคุณภาพแห่งแรกของประเทศไทยแล้ว แต่การเริ่มต้นทำเหมืองก็ยังเป็นความกังวลของผู้คนในยุคนั้น คุณสุรชาติ หมุนสมัย รุ่นน้องผู้ร่วมงานของคุณชาตรีได้กล่าวว่า
“ในสมัยนั้นมันค่อนข้างยากที่จะอธิบายให้ทุกคนทราบถึงผลลัพธ์ของการมีเหมือง
เนื่องจากข้อมูลข่าวสารในตอนนั้นมันหาได้ยาก ไม่เหมือนสมัยนี้ที่สามารถค้นหาผ่านอินเทอร์เน็ตได้ว่า
แทบจะมีผลกระทบน้อยมากในการสร้างเหมือง และพี่ชาตรีก็เคยพูดกับผม
‘วันหนึ่ง พวกเขาจะเข้าใจเองว่า พวกเรากำลังทำอะไรให้เขาอยู่’ ปัจจุบันสิ่งที่พี่ชาตรีเคยบอกไว้ ก็ไม่เกินจริง… ”
เส้นทางจากเหมืองทองชาตรีสู่ชุมชน การเติบโตของเหมืองที่ก้าวไปพร้อมชุมชน
คุณชาตรีไม่เพียงแต่เป็นนักธรณีวิทยาที่ค้นพบสายแร่ทองคำคุณภาพ จนกลายมาเป็นเหมืองทองของคนไทยที่ปลอดภัยและยั่งยืนระดับโลกในทุกวันนี้เพียงเท่านั้น แต่ยังเป็นผู้ที่ให้ความสำคัญกับ “ชุมชน” โดยมุ่งมั่นที่จะสร้างความสัมพันธ์อันดีและพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนในชุมชนควบคู่ไปกับการทำเหมือง
“ชาตรีเป็นคนแรกเลยที่เข้ามาหายาย จะทำอะไรแค่เอ่ยปากเขาพร้อมจะช่วยทุกอย่าง นอกจากเขาไม่รู้
ขออะไรเขาก็ให้ มีอะไรเขาก็เข้ามาปรึกษา อย่างประปาเนี่ยเขาก็ว่า ‘มันไม่ดียังไง เดี๋ยวผมเอาช่างมาดูให้’
ต้องขอบคุณคุณชาตรีและคุณแม่ของชาตรีด้วยนะคะ”
นางแพง และสมพร ฉิมพลี ร้านค้าของชำ ชาวบ้านในชุมชนใกล้เคียงเหมืองแร่ทองคำชาตรี
“คุณพ่อผมเป็นผู้ใหญ่บ้านหมู่ 9 รู้จักกับคุณชาตรี เขามาบอกว่าจะมีการสำรวจแร่ทองคำ
ตอนนั้นที่รู้ว่าพบเจอสายแร่ทองคำไม่ได้ตกใจ แต่แปลกใจมากกว่าที่ว่าประเทศเรามีทองคำด้วยหรือ…
และแทบจำไม่ได้เลย แถวนี้ไม่มีบ้านหรอกมีแต่ทุ่งนา ต้องขอบคุณคุณชาตรีมากเลยที่ได้ค้นพบแหล่งแร่ทองคำ
ทำให้คนทั่วโลกรู้ว่าประเทศไทยเรามีแหล่งแร่ทองคำ และก็สร้างรายได้ สร้างสาธารณูปโภคในชุมชน”
นายศิวกร ช่วยค้ำชู ร้านซ่อมรถจักรยานยนต์ ชาวบ้านในชุมชนใกล้เคียงเหมืองแร่ทองคำชาตรี
“ในอดีตคุณพ่อเคยทำงานที่เหมืองค่ะ ขับรถยักษ์ หนูเป็นคนเดียวในหมู่บ้านที่ได้ทุนจากเหมือง ณ ตอนนั้น ที่จริงตอนนั้นหนูคิดว่าจะไม่เรียนต่อแล้ว เพราะว่าค่าเทอมหนูไม่ได้ให้พ่อแม่มายุ่งค่ะ หนูตั้งใจที่จะเรียนเอง แล้วก็บอกเขาว่าเหมืองได้ให้ทุนหนู… หนูขอขอบคุณคุณชาตรีที่มาเจอพื้นที่นี้ และทำให้เกิดการพัฒนามากมายในชุมชน
ส่วนตัวหนูเอง ถ้าไม่มีเหมือง หนูก็คงไม่ได้รับการศึกษาเทียบเท่ากับคนอื่น ๆ ในสังคม”
น.ส. พร้อมพรรณ ขุนทอง เจ้าหน้าที่ชุมชนสัมพันธ์และการพัฒนา
หนึ่งในชาวบ้านที่อยู่ใกล้เหมืองที่ได้รับโอกาสทางการศึกษาและทำงานกับเหมืองแร่ทองคำชาตรี
อัครา… สานต่อเจตนารมณ์เพื่อความยั่งยืน จากเหมืองแร่ทองคำชาตรีในวันนั้นสู่เหมืองทองคำอัคราในวันนี้ เราภาคภูมิใจที่ได้สานต่อเจตนารมณ์ของคุณชาตรี ในการดำเนินธุรกิจเหมืองแร่ทองคำอย่างมีความรับผิดชอบ โดยมุ่งเน้นการพัฒนาที่ยั่งยืน ทั้งในด้านเศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อมและความปลอดภัย เพื่อสร้างประโยชน์ให้กับประเทศชาติและชุมชนโดยรอบ
เหมืองแร่ทองคำชาตรี (Chatree Gold Mine) ทองคำ… จากผืนดินไทย
สู่ความภาคภูมิใจของคนไทย ด้วยวิสัยทัศน์ของนักธรณีไทย ‘คุณชาตรี ชัยชนะพูลผล’
นักธรณีวิทยาผู้สร้างชื่อเสียงให้กับประเทศและเป็นบุคคลต้นแบบแห่งวงการธรณีวิทยาไทย
