เมื่อวันที่ 18 มกราคม 2566 บริษัท อัครา รีซอร์สเซส จำกัด (มหาชน) (“อัครา”) ผู้ประกอบการเหมืองแร่ทองคำชาตรี ร่วมกับผู้นำชุมชน ผู้แทนชุมชน และหน่วยงานราชการที่เกี่ยวข้อง อาทิ อุตสาหกรรมจังหวัด ศึกษาธิการจังหวัด ประมาณ 50 คน จัดตั้งคณะกรรมการบริหารจัดการกองทุนพัฒนาหมู่บ้านรอบพื้นที่เหมืองแร่ และคณะกรรมการบริหารจัดการกองทุนเฝ้าระวังสุขภาพของประชาชน ตามกรอบนโยบายและแผนยุทธศาสตร์ในการบริหารจัดการทรัพยากรแร่ทองคำ พ.ศ. 2565 โดยปรับโครงสร้างให้ผู้นำและผู้แทนชุมชนในเขตพื้นที่รอบเหมืองทั้ง 3 จังหวัด ได้แก่ จังหวัดพิจิตร จังหวัดเพชรบูรณ์ และจังหวัดพิษณุโลก มีบทบาทในการบริหารจัดการกองทุนฯ ให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อประชาชนในพื้นที่ เพื่อให้เหมืองแร่สามารถอยู่คู่ชุมชนได้อย่างยั่งยืน

นายเชิดศักดิ์ อรรถอารุณ ผู้จัดการทั่วไป ฝ่ายความยั่งยืนขององค์กร ซึ่งเป็นตัวแทนอัคราในการประชุมครั้งนี้ เปิดเผยว่า ที่ผ่านมาอัคราได้สมทบทุนเข้ากองทุนต่าง ๆ ไปแล้วกว่า 243 ล้านบาท บนความตั้งใจที่ต้องการให้กองทุนเป็นอีกกลไกที่ช่วยขับเคลื่อนการพัฒนาชุมชน โดยมีประชาชนเป็นผู้กำหนดแนวทางการพัฒนาของตนเอง อย่างไรก็ตาม เงินในกองทุนถูกนำไปใช้ในโครงการวิชาการเป็นส่วนใหญ่ ในขณะที่ชุมชนกลับเข้าถึงเม็ดเงินเหล่านี้ได้ค่อนข้างยาก จึงเป็นที่มาของการร่วมกันบูรณาการโครงสร้างการบริหารจัดการกองทุนในครั้งนี้

“กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่ได้กรุณารับข้อเสนอจากผู้นำชุมชนในพื้นที่ไปพิจารณาประกอบการจัดทำระเบียบ ทำให้จากนี้ไป อำนาจในการบริหารจัดการเงินกองทุนทั้งสองจะอยู่ที่คณะกรรมการซึ่งเป็นผู้แทนของคนในพื้นที่ทั้งหมด ดังนั้น การพิจารณาข้อเสนอโครงการ การอนุมัติ การเบิกจ่ายเงิน และการติดตามผล จะมีเส้นทางการสื่อสารสั้นลง และจะสามารถสนองความต้องการของคนในพื้นที่ในการพัฒนาคุณภาพชีวิตด้านต่าง ๆ ได้ตรงจุดมากยิ่งขึ้น” นายเชิดศักดิ์ กล่าว

ทั้งนี้ ตามประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม เรื่อง กรอบนโยบายและแผนยุทธศาสตร์ในการบริหารจัดการทรัพยากรแร่ทองคํา ออกโดยกรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่ บริษัทฯ ต้องสมทบเงินเข้ากองทุนจำนวน 4 กอง คิดเป็นร้อยละ 22 ของค่าภาคหลวงแร่ที่บริษัทฯ ชำระในแต่ละปี หรือรวมแล้วต้องไม่น้อยกว่า 65 ล้านบาทต่อปี

โดยกองทุนพัฒนาหมู่บ้านรอบพื้นที่เหมืองแร่ มีวัตถุประสงค์เพื่อใช้ในการดําเนินกิจกรรมหรือโครงการที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาหมู่บ้านรอบเหมืองแร่ของบริษัทฯ ทั้งในด้านการพัฒนาอาชีพ ชีวิตความเป็นอยู่และด้านอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาชุมชนในเขตรัศมี  3  กิโลเมตร จำนวน 17 หมู่บ้าน โดยบริษัทฯ ต้องจ่ายเงินสมทบในอัตราร้อยละ 5 ของค่าภาคหลวงแร่ที่ชำระในแต่ละปี แต่ต้องไม่น้อยกว่า 15 ล้านบาทต่อปี ตลอดระยะเวลาที่มีการประกอบการ ในส่วนของกองทุนเฝ้าระวังสุขภาพนั้น มีวัตถุประสงค์เพื่อใช้ในการดำเนินกิจกรรมหรือโครงการที่เกี่ยวข้องกับการเฝ้าระวังสุขภาพประชาชนรอบพื้นที่เหมืองแร่ในเขตรัศมี  5  กิโลเมตร จำนวน 28 หมู่บ้าน โดยบริษัทฯ ต้องจ่ายเงินสมทบในอัตราร้อยละ 3 ของค่าภาคหลวงแร่ที่ชำระในแต่ละปี แต่ต้องไม่น้อยกว่า 10 ล้านบาทต่อปี ตลอดระยะเวลาที่มีการประกอบการ

โอกาสนี้ นายนิพล ผมน้อย กำนันตำบลเขาเจ็ดลูก อำเภอทับคล้อ จังหวัดพิจิตร กล่าวว่า “หลังจากที่อธิบดีกรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่ลงนามแต่งตั้งคณะกรรมการกองทุนแล้ว ทางเราจะรีบทำหลักเกณฑ์ข้อกำหนดเงื่อนไข เพื่อให้สามารถนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์และรัดกุมสามารถตรวจสอบได้ และให้เกิดความสะดวกคล่องตัว ทั้งนี้ เพื่อให้ตอบสนองความต้องการของประชาชนรอบพื้นที่เหมืองในระยะรัศมี 3 กิโลเมตร”

สำหรับหนึ่งในโครงการในชุมชนที่หวังจะได้รับการส่งเสริมจากกองทุนพัฒนาหมู่บ้านรอบพื้นที่เหมืองแร่ คือ กลุ่มแม่บ้านทำน้ำพริกเครื่องแกง โดยนายสมชาย แหลมนาค ผู้ใหญ่บ้านหมู่ 7 ตำบลท้ายดง อำเภอวังโป่ง จังหวัดเพชรบูรณ์ กล่าวว่า“ทางหมู่บ้านได้มีการพัฒนาผลิตภัณฑ์น้ำพริกเครื่องแกงให้มีความหลากหลายยิ่งขึ้น จึงได้เตรียมแผนการขยายเครือข่ายเพื่อเป็นรายได้เสริมให้กับครอบครัวและชุมชน”

นายเชิดศักดิ์ กล่าวทิ้งท้ายว่า “อัคราให้ความสำคัญในการมีส่วนร่วมของประชาชนในพื้นที่ โดยก่อนหน้านี้บริษัทฯ ได้ประกาศรับสมัครชาวบ้านเข้าทำงานที่เหมือง และในวันนี้ที่ช่วยผลักดันผ่านความเห็นชอบของกรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่ให้ชุมชนมีบทบาทในการบริหารกองทุนมากขึ้น ซึ่งเราหวังอย่างยิ่งว่ากองทุนเหล่านี้จะเป็นอีกหนึ่งกลไกสำคัญในการพัฒนาชุมชนต่อไป”