กรุงเทพฯ (23 มกราคม 2568) — นายเชิดศักดิ์ อรรถอารุณ ผู้จัดการทั่วไปฝ่ายความยั่งยืนขององค์กร บริษัท อัครา รีซอร์สเซส จำกัด (มหาชน) ม.ล.ปรมาภรณ์ เทวกุล ผู้จัดการทั่วไป บริษัท รีฟายนิ่งโลหะมีค่า จำกัด และ นายบุญเลิศ สิริภัทรวณิช ประธานเจ้าหน้าที่บริหารงาน บริษัท ออสสิริส จำกัด ร่วมอัพเดทภาพรวมอุตสาหกรรมเหมืองแร่ทองคำ ท่ามกลางความต้องการทองคำทั่วโลกที่พุ่งสูงขึ้น หวังภาครัฐตระหนักถึงความสำคัญของอุตสาหกรรม

นายเชิดศักดิ์ อรรถอาผู้จัดการทั่วไปฝ่ายความยั่งยืนขององค์กร บริษัท อัครา รีซอร์สเซส จำกัด (มหาชน) (“อัครา”) ผู้ประกอบการเหมืองแร่ทองคำชาตรี กล่าวถึงบทบาทการขับเคลื่อนเศรษฐกิจภายหลังที่อัครากลับมาเปิดดำเนินการว่า อัคราได้ใช้งบประมาณกว่า 2,600 ล้านบาทในการยกเครื่องซ่อมแซมเครื่องจักรและโรงประกอบโลหกรรมทั้ง 2 แห่ง รวมถึงอาคารสถานที่สิ่งอำนวยความสะดวกต่าง ๆ ภายในเหมืองจนแล้วเสร็จในเดือนพฤษภาคม 2567 ส่งผลให้สามารถเดินกำลังการผลิตได้อย่างเต็มรูปแบบ โดยในปี 2567 ที่ผ่านมา อัคราผลิตแร่ทองคำได้ประมาณ 50,000 ออนซ์ และแร่เงินกว่า 530,000 ออนซ์ และตั้งเป้าการผลิตทองในปี 2568 ไว้ที่ 80,000 – 90,000 ออนซ์ จากนั้นจะค่อย ๆ เพิ่มเป็น 95,000 – 120,000 ออนซ์ ในอีก 2-3 ปีต่อจากนี้

นางสาวศิวนาถ สอนราช ผู้จัดการฝ่ายงานอนุญาตของอัครา กล่าวเสริมว่า ภายในระยะเวลาเพียงแค่ 22 เดือน นับตั้งแต่มีนาคม 2566 จนถึงมกราคม 2568 อัคราได้ชำระค่าภาคหลวงกว่า 1,000 ล้านบาท โดย 40% ของค่าภาคหลวงแร่จะถูกจัดสรรให้เป็นรายได้รัฐ อีก 50% ถูกจัดสรรให้แก่ชุมชนในพื้นที่ที่บริษัทดำเนินการทำเหมือง โดยแบ่งเป็นองค์การบริหารส่วนจังหวัดที่ประทานบัตรตั้งอยู่ 20% องค์การบริหารส่วนตำบลที่ประทานบัตรตั้งอยู่ 20% และองค์การบริหารส่วนตำบลภายในจังหวัดอีก 10% และส่วนสุดท้ายอีก 10% ที่เหลือจะถูกจัดสรรให้แก่องค์การบริหารส่วนตำบลทั่วประเทศ ซึ่งช่วยเสริมศักยภาพขององค์กรท้องถิ่นในการดูแลประชาชนได้เป็นอย่างดี ก่อให้เกิดงานและโครงการเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตคนในพื้นที่จำนวนมาก นอกจากนี้ อัครายังจ่ายเงินบำรุงพิเศษ 5% โดยคำนวณจากค่าภาคหลวงแร่ ให้กับกรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อการศึกษาวิจัยด้านแร่ ปรับสภาพพื้นที่ที่ผ่านการทำเหมืองแล้ว ซึ่งยังไม่รวมเงินที่อัคราต้องจัดสรรเข้ากองทุนจำนวน 4 กองทุน ประกอบด้วย กองทุนพัฒนาหมู่บ้านรอบพื้นที่เหมืองแร่ กองทุนฟื้นฟูพื้นที่เหมืองแร่ กองทุนเฝ้าระวังสุขภาพ และกองทุนประกันความเสี่ยง ซึ่งบริษัทต้องนำเงินเข้ากองทุนในอัตรา 21% ของค่าภาคหลวงแร่ โดยต้องไม่น้อยกว่า 65 ล้านบาทต่อปี แต่อัคราได้จัดสรรเงินเข้ากองทุนเหล่านี้ไปแล้วประมาณ 207 ล้านบาท ซึ่งเกินกว่าเกณฑ์ที่กำหนดไว้มาก

ม.ล.ปรมาภรณ์ เทวกุล ผู้จัดการทั่วไป บริษัท รีฟายนิ่งโลหะมีค่า จำกัด (“พีเอ็มอาร์”) ในฐานะผู้สกัดทองคำให้อัครา กล่าวเสริมว่า ปัจจุบันพีเอ็มอาร์มีความสามารถสกัดทองคำให้มีความบริสุทธิ์ได้ที่ 99.99% โดยปริมาณแร่ทองคำและเงินที่ได้รับจากอัครา คิดเป็นสัดส่วน 30% ของกำลังการผลิตเท่านั้น ดังนั้น เราจึงพร้อมที่จะรองรับปริมาณการผลิตที่สูงขึ้นของอัคราในอนาคต ซึ่งทองที่สกัดออกมาที่ค่าความบริสุทธิ์ 99.99% ได้ถูกส่งต่อให้ออสสิริสแปรรูปเพื่อเพิ่มมูลค่าต่อไป

นายบุญเลิศ สิริภัทรวณิช ประธานเจ้าหน้าที่บริหารงาน บริษัท ออสสิริส จำกัด (“ออสสิริส”) เล่าต่อว่า ทองที่สกัดจากพีเอ็มอาร์นั้น เรานำไปแปรรูปโดยช่างทองของออสสิริสใส่อัตลักษณ์ความเป็นไทยลงไปเพื่อเพิ่มมูลค่าให้กับผลิตภัณฑ์ทองคำของไทยต่อไป ภายใต้วิสัยทัศน์ “ทองไทย เพื่อคนไทย” เพื่อส่งต่อ “คุณค่าไทย” ผ่านทองคำไทย โดยคนไทย เพื่อคนไทย สู่สายตาโลก ซึ่งเป็นหัวใจหลักของการจับมือกันระหว่าง 3 บริษัทเพื่อเชื่อมต่อสายการผลิตทองคำของไทย

ประเทศไทยได้ประโยชน์อะไรจากการทำเหมืองทอง?

ม.ล.ปรมาภรณ์ อธิบายถึงบทบาทของอุตสาหกรรมเหมืองแร่ว่า เป็นอุตสาหกรรมต้นน้ำที่ทำให้เกิดวัตถุดิบที่จำเป็นในอุตสาหกรรมอื่น ๆ เช่น โครงสร้างพื้นฐานต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นระบบขนส่งคมนาคม ระบบรถไฟทางคู่ ถ้าไม่มีการทำเหมืองหิน เพื่อใช้ทำซีเมนต์ การก่อสร้างโครงสร้างพื้นฐานต่าง ๆ ก็คงไม่เกิด อุตสาหกรรมต้นน้ำจึงมีความสำคัญ เพราะเป็นผู้หาวัตถุดิบให้ พอมีวัตถุดิบ เราก็สามารถนำผู้เชี่ยวชาญมาคิดพัฒนาให้เกิดอุตสาหกรรมปลายน้ำต่าง ๆ ตามมา

นายบุญเลิศ กล่าวเสริมว่า ทองคำเป็นวัตถุดิบสำคัญสำหรับอุตสาหรรมเครื่องประดับ และช่างทองไทยมีความโดดเด่นในการทำอัตลักษณ์เฉพาะตัว เพราะฉะนั้นเราสามารถนำทองที่หาได้ในประเทศ สกัด และเพิ่มมูลค่าเพื่อส่งออกสู่ตลาดโลก นำรายได้กลับเข้าประเทศ โดยการส่งออกอัญมณีและเครื่องประดับไทยในช่วงเดือนมกราคม-พฤศจิกายน ปี 2567 มีมูลค่า 16,924.49 ล้านดอลลาร์สหรัฐ โดยเป็นสินค้าส่งออกในอันดับที่ 3 คิดเป็นสัดส่วน 6.14% ของสินค้าส่งออกโดยรวมของไทย ซึ่งทองคำที่ยังมิได้ขึ้นรูปหรือทองคำกึ่งสำเร็จรูป คิดเป็นสัดส่วนถึง 49.12% ของมูลค่าการส่งออกอัญมณีและเครื่องประดับไทยโดยรวม

นายเชิดศักดิ์ กล่าวเพิ่มเติมว่า อุตสาหกรรมเหมืองแร่และอุตสาหกรรมพื้นฐานเป็นกิจการที่มีภาพลักษณ์ในเชิงลบเมื่อเปรียบเทียบกับอุตสาหกรรมประเภทอื่น โดยคนส่วนใหญ่มองว่าอุตสาหกรรมนี้มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ส่งผลให้กระแสสังคมมีความรู้สึกไม่ยอมรับ แต่ด้วยการกำกับดูแลอย่างเข้มงวดผ่านมาตรการป้องกันและแก้ไขผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมที่ทางราชการกำหนด มีระบบตรวจสอบและเฝ้าระวังคุณภาพสิ่งแวดล้อมและดูแลสุขภาพของคนในชุมชนที่มีประสิทธิภาพ และมีการศึกษาและนำเทคโนโลยีใหม่ ๆ มาใช้ เช่น นวัตกรรมการควบคุมปริมาณการใช้ไซยาไนด์ การกักเก็บกากแร่โดยไม่มีการปล่อยออกสู่สิ่งแวดล้อม บ่อกักเก็บกากแร่ที่มีระบบป้องกันการรั่วซึม ที่ได้การรับรองมาตรฐานระดับสากล การหมุนเวียนน้ำจากกระบวนการผลิตกลับมาใช้ใหม่ซึ่งลดปริมาณการใช้น้ำถึง 307,000 ลูกบาศก์เมตรต่อเดือน นวัตกรรมการระเบิดที่ช่วยลดเสียง ลดฝุ่น เพื่อลดผลกระทบต่อธรรมชาติและชุมชนโดยรอบ เป็นต้น จึงมั่นใจได้ว่า การทำเหมืองดำเนินการอย่างมีความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อมและสังคม 

ล่าสุดเมื่อปลายเดือนพฤศจิกายน บริษัทฯ ได้สั่งแคปซูลสำเร็จรูปปิดผนึก หรือที่เรียกว่า “ไอโซเทนเนอร์” (isotainer) มาติดตั้งเพื่อใช้ในกระบวนการประกอบโลหกรรม ซึ่งจะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการบริหารจัดการไซยาไนด์ ดังนี้

1.   ลดความเสี่ยงในการสัมผัสสารเคมีของพนักงานที่ปฏิบัติงาน

2.   ควบคุมปริมาณการใช้ไซยาไนด์อย่างมีประสิทธิภาพ และ

3.   ไม่มีขยะที่เป็นบรรจุภัณฑ์เหลือทิ้ง โดยการส่งแคปซูลที่ใช้แล้วกลับไปยังผู้ผลิต

สำหรับคุณประโยชน์ด้านเศรษฐกิจ อัคราคาดว่าจะป้อนเม็ดเงินเข้าสู่ระบบเศรษฐกิจไทยได้กว่า 4,100 ล้านบาทต่อปี ผ่านการสนับสนุนผู้ประกอบการธุรกิจในประเทศ การจ้างงานทั้งทางตรงและผ่านผู้รับเหมาในพื้นที่ประมาณ 1,000 คน และการชำระค่าภาคหลวงแร่ให้แก่รัฐ

คุณเชิดศักดิ์ย้ำว่า “แค่ค่าภาคหลวงที่อัคราจ่ายตั้งแต่กลับมาเปิดดำเนินการภายในระยะเวลาไม่ถึงสองปีเต็ม ยังมีมูลค่านับพันล้าน ซึ่งยังไม่รวมตัวเลขด้านการจ้างงานทั้งของอัคราโดยตรง หรือในส่วนของผู้รับเหมา หรือบริษัทคู่ค้าอย่างพีเอ็มอาร์ และออสสิริส ดังนั้น หากรัฐบาลให้การสนับสนุนอุตสาหกรรมกลางน้ำและปลายน้ำ เชื่อว่าผลประโยชน์จะยิ่งทวีคูณ ในขณะเดียวกัน โอกาสในการมีเหมืองแร่ทองคำเพิ่มก็ยังมีอยู่ เพียงแต่ภาครัฐต้องมีนโยบายที่ชัดเจนในการสนับสนุนผ่านการกำหนดยุทธศาสตร์ในการพัฒนาประเทศบนพื้นฐานของทรัพยากรธรรมชาติที่เกิดอยู่ร่วมกัน และกำหนดแผนการพัฒนาตามศักยภาพที่แท้จริงของแต่ละพื้นที่”

นอกจากคุณประโยชน์ด้านเศรษฐกิจ อุตสาหกรรมเหมืองแร่ยังก่อให้เกิดคุณประโยชน์ด้านสังคมที่ประเมินมูลค่าไม่ได้ โดยอัคราและพันธมิตรมีการจ้างงานคนในพื้นที่กว่า 1,000 คน และตั้งเป้าให้ 90% เป็นคนในชุมชน เพื่อลดปัญหาการย้ายถิ่นฐาน สร้างความเข้มแข็งให้กับสถาบันครอบครัว นอกจากเค้าจะมีงานทำใกล้บ้านกันได้อยู่พร้อมหน้าพร้อมตากันแล้ว อัครายังดูแลความเป็นอยู่ของชุมชนอย่างรอบด้าน ในปีที่ผ่านมา อัคราได้จัดตั้ง “คลินิกเกษตร” เพื่อส่งเสริมและผลักดันให้เกษตรกรในพื้นที่ทำเกษตรกรรมอย่างปลอดภัยเพื่อให้ได้ผลผลิตที่ดียิ่งขึ้น โดยมุ่งหวังสร้างเสริมเศรษฐกิจฐานรากให้ทุกคนมีรายได้และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น รวมถึงปูพื้นสร้างโอกาสให้คนในชุมชนสามารถพึ่งพาตัวเองได้ในระยะยาว

นอกจากนี้ เพื่อให้ประชาชนมั่นใจในความปลอดภัยของการประกอบกิจการ อัคราจัด “โครงการตรวจสุขภาพประจำปีให้แก่ชาวบ้านรอบเหมือง” ภายใต้แนวคิด ‘เหมืองแร่ปลอดภัย ห่วงใยประชาชน’ ซึ่งได้ดำเนินการมาทุกปีอย่างต่อเนื่องเพื่อดูแลสุขภาพของชาวบ้านในพื้นที่ โดยเปิดให้ชาวบ้านจาก 3 อำเภอ ในระยะรัศมี 5 กิโลเมตรรอบหมือง จำนวน 28 หมู่บ้าน หรือประมาณ 700 คน เข้าตรวจสุขภาพกับโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล ซึ่งส่งผลให้ชาวบ้านสามารถเข้าถึงบริการตรวจสุขภาพได้สะดวกโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย ช่วยให้ชาวบ้านมีข้อมูลสุขภาพของตนเอง และสามารถเฝ้าระวัง ป้องกัน พร้อมเข้าถึงการรักษาโรคได้อย่างทันท่วงทีซึ่งผลการตรวจสุขภาพเหล่านี้ เป็นฐานข้อมูลให้หน่วยงานสาธารณสุขในพื้นที่นำไปใช้ต่อยอดในการดูแลประชาชนต่อไป ทั้งหมดนี้ส่งผลให้อัคราได้รับการสนับสนุนจากชาวบ้านในพื้นที่เป็นอย่างดี

แนวโน้มราคาทองคำและอุตสาหกรรมเหมืองแร่เป็นอย่างไร

นายบุญเลิศ ตอบชี้แจงว่า สำหรับราคาทองคำนั้น ในปีที่ผ่านมาราคาปรับตัวขึ้นมาค่อนข้างเยอะ โดยทำราคาสูงสุดที่ $2790 ต่อออนซ์ เมื่อสิ้นเดือนตุลาคมที่ผ่านมา คิดว่าช่วงนี้อาจจะมีการพักตัวบ้างเพราะนักลงทุนบางส่วนน่าจะขายเพื่อทำกำไร บวกกับในระยะแรกหลังการเปลี่ยนผ่านของผู้นำสหรัฐ นโยบายกีดกันการค้าของทรัมป์ที่จะทำให้เงินดอลลาร์แข็งค่าในระยะแรกซึ่งเป็นลบกับราคาทองคำ แต่แนวโน้มระยะยาวยังคงเป็นขาขึ้น จากปัจจัยความกังวลทางการเมืองและเศรษฐกิจทั้งในประเทศและทั่วโลก ประกอบกับความตึงเครียดทางภูมิรัฐศาสตร์ การจับมือกับพันธมิตรอย่างกลุ่มประเทศบริกส์ (BRICS) ที่จะลดบทบาทของค่าเงินดอลลาร์ และปัจจัยของ “ความกลัวว่าจะพลาดโอกาส” ในหมู่นักลงทุน ซึ่งทั้งหมดนี้เป็นปัจจัยหนุนให้เกิดแรงซื้อทองซึ่งถือว่าเป็นสินทรัพย์ปลอดภัย จะทำให้ราคาทองยืนอยู่ในระดับสูงได้พอสมควร

นายเชิดศักดิ์ กล่าวเพิ่มเติมว่า นอกจากเป็นวัตถุดิบในเครื่องประดับแล้ว ทองคำยังเป็นส่วนนึงในอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ ของใช้ใกล้ตัวที่แทบจะเป็นอวัยวะที่ 33 ของเราอย่างมือถือก็มีทองเป็นส่วนประกอบ ซึ่งความต้องการทองคำในภาคเทคโนโลยียังคงเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ประกอบกับเทรนด์การใช้พลังงานทางเลือกที่ส่งผลให้มีความต้องการโลหะมีค่าเพิ่มขึ้น เนื่องจากโลหะมีค่าเป็นส่วนประกอบที่สำคัญของแบตเตอรี่หรือแผงโซลาเซลล์ ดังนั้น ทองคำและโลหะมีค่ายังคงเป็นแร่ธาตุสำคัญที่ทั่วโลกต้องการ

แผนความร่วมมือต่อไประหว่างอัครา พีเอ็มอาร์ และออสสิริส

นายบุญเลิศ เน้นย้ำถึงวิสัยทัศน์ “ทองไทย เพื่อคนไทย” เดินหน้าส่งต่อ “คุณค่าไทย” ผ่านทองคำไทย โดยคนไทย เพื่อคนไทย สู่สายตาโลก โดยจะหารือกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการผลักดันให้สินค้าทองคำและเงินของไทยผ่านเกณฑ์ FTA เพื่อรับสิทธิประโยชน์ต่าง ๆ จากประเทศคู่ค้า เช่น การลดหย่อนภาษีนำเข้าของประเทศปลายทางจากการใช้ทองคำและเงินที่สกัดและแปรรูปในไทย ตามหลักเกณฑ์ที่มีสัดส่วนมูลค่าการผลิตและวัตถุดิบในประเทศ (Local Content) อย่างน้อย 40% ของต้นทุน สร้างแต้มต่อให้กับผู้ประกอบการไทยในตลาดต่างประเทศ สอดรับกับนโยบายด้านเศรษฐกิจของรัฐบาลที่ให้ความสำคัญในการเข้าทำความตกลงการค้าเสรีกับประเทศต่าง ๆ เพื่อดึงเม็ดเงินลงทุนจากต่างชาติมายังประเทศไทย

ม.ล.ปรมาภรณ์ กล่าวว่า คนส่วนใหญ่ยังมีความเข้าใจเกี่ยวกับอุตสาหกรรมนี้ไม่ถูกต้องนัก เนื่องจากสิ่งของเครื่องใช้ที่จำเป็นในชีวิตประจำวันต่าง ๆ อยู่ในรูปแบบที่สำเร็จเรียบร้อยแล้ว แต่ไม่ทราบว่า เบื้องหลังของสิ่งของต่าง ๆ เหล่านั้น วัตถุดิบที่ใช้ล้วนมาจากการทำเหมืองแร่ ไม่ว่าจะเป็น มือถือ รถยนต์ แบตเตอรี่ ถนนตึกอาคารต่าง ๆ เพราะฉะนั้นแร่อยู่รอบตัวเราอย่างแท้จริง จึงหวังว่าภาครัฐจะช่วยผลักดันอุตสาหกรรมปิดทองหลังพระนี้ นายเชิดศักดิ์ กล่าวทิ้งท้ายว่า การร่วมมือของ 3 บริษัทนี้ เป็นการเชื่อมต่อสายการผลิตทองคำตั้งแต่ต้นน้ำจนถึงปลายน้ำ ซึ่งจะช่วยลดการนำเข้าทองคำ เป็นแรงขับเคลื่อนการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม ยกระดับขีดความสามารถของประเทศไทยให้ก้าวขึ้นมาเป็นศูนย์กลางอุตสาหกรรมทองคำศักยภาพแห่งใหม่ที่ครบวงจรและได้มาตรฐานสากลของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้